Hoe ga je met je emoties om? Ben je opvliegerig, prikkelbaar, emotioneel? Of probeer je vaak je emoties binnen te houden en te onderdrukken? Beide strategieën werken tegen je. De meest effectieve manier van omgaan met je emoties is relatief onbekend: loslaten. De vaardigheid om je emoties los te laten stelt je in staat om in iedere situatie bewust en creatief te reageren, ook als de emoties hoog oplopen.
Maar laat ik beginnen met een overzicht van de drie verschillende manieren waarop je met emoties om kunt gaan.
Op deze pagina
Emoties onderdrukken
Emoties onderdrukken betekent dat je probeert om bepaalde emoties, die je ongewenst vindt, uit je bewuste waarneming te verwijderen. Je doet dat door de ongewenste emoties te verdringen naar je onbewuste. Dit is een aangeleerd patroon dat helemaal vanzelf gaat. Je bent je er doorgaans niet van bewust dat je emoties aan het onderdrukken bent.
Consequenties heeft het wel. Als je gewend bent om je emoties te onderdrukken, dan ben je in de omgang met anderen vaak star en passief-agressief. Dat laatste betekent dat je heel veel van anderen pikt, totdat de ’emmer’ overloopt, en dan ontplof je. Je onderdrukt irritatie net zo lang, totdat het niet meer lukt. En dan komt alles in één keer vrij. Voor de ander komt jouw reactie als een verrassing, en de ander zal jouw reactie overdreven vinden.
Emoties onderdrukken kost ontzettend veel energie. Op lange termijn is de kans groot dat je er ziek van wordt. Ons lichaam kan niet goed tegen de chronische stress die het onderdrukken van emoties veroorzaakt.
Emoties onderdrukken is de allerslechtste manier om met emoties om te gaan. Het is niet goed voor jezelf, en het is ook schadelijk voor je relaties met anderen. Helaas komt het wel veel voor.
Ik heb zelf het grootste deel van mijn leven een groot deel van mijn emoties onderdrukt. Ik kan het niemand aanraden, maar goed, niemand kiest hier bewust voor. Net als de meeste mensen heb ik het automatisme van emoties onderdrukken aangeleerd, omdat ik opgroeide in een omgeving waar veel emoties niet veilig geuit konden worden. Wanneer we als kinderen onze emoties niet kunnen uiten, dan leren we aan om ze te onderdrukken. Dat wordt vervolgens een automatisch, onbewust gedragspatroon, en het kost moeite om daar vanaf te komen. Maar het kan wel: leer loslaten.
Maar eerst iets over een andere strategie om met emoties om te gaan: uitdrukken.
Emoties uitdrukken
Het tegenovergestelde van emoties onderdrukken is emoties uitdrukken. Hier komt vaak bij kijken dat je iemand anders verantwoordelijk houdt voor jouw emotie. Je neemt het de ander kwalijk dat jij boosheid, teleurstelling, jaloezie, etc. voelt. Je bent er heilig van overtuigd dat de ander de veroorzaker is van de emotie. Om van je emotie af te komen moet de ander dus iets doen: excuses aanbieden, bijvoorbeeld. Je kunt niet inzien dat je emotie volledig intern gegenereerd wordt en opgelost kan worden.
Emoties uitdrukken kost veel minder energie dan emoties onderdrukken. In die zin is het dus een betere strategie. Maar het maakt je wel heel erg afhankelijk van andere mensen. Andere mensen proberen te veranderen, zodat jij je goed voelt, is een redelijk hopeloze strategie. Het zal je relaties stuk voor stuk kapotmaken. Om een beter contact op te bouwen met andere mensen, emotioneel stabieler te worden, zul je een andere strategie moeten leren: loslaten.
Emoties loslaten
Emoties loslaten is een hele subtiele vaardigheid. Ik beschouw het als de meest nuttige vaardigheid die ik ooit heb geleerd. Het betekent simpelweg dat je emoties hun eigen weg laat gaan. Niet onderdrukken, niet uitdrukken, maar de emotie accepteren zoals die is. Je laat de noodzaak los om je anders te voelen dan je je voelt. Voel je je boos? Ok, voel de boosheid. Het is OK, je hoeft niet nu iets anders te voelen dan boosheid. Er is geen noodzaak om deze emotie te onderdrukken of te uiten.
Er gebeurt iets grappigs als je een emotie gewoon kunt accepteren zoals die is: binnen no-time verdwijnt de emotie! Je wordt als het ware transparant voor emoties. Er gebeurt iets, je voelt even boosheid, angst, teleurstelling, jaloezie, wat dan ook, je erkent voor jezelf dat je dat voelt, en heel snel verdwijnt de emotie weer. Het is als een wolk die voorbij drijft. Je hoeft er geen probleem van te maken, iedere emotie gaat vanzelf voorbij.
Dat betekent niet dat je niet hoeft te reageren op je emotie. De emotie is er niet voor niets! Emoties zijn onze meest gevoelige voelspriet. Ons emotionele brein verwerkt veel meer informatie dan ons rationele, nadenkende brein. Je kunt dus op emoties vertrouwen. Als je boosheid voelt, dan is daar een reden voor. Dat kan betekenen dat je iets moet doen, iemand terechtwijzen, je grenzen aangeven. Andere keren zul je je machteloosheid simpelweg moeten accepteren.
Als je emoties kunt loslaten, krijg je toegang tot je intuïtie. Je emoties bevatten een schat aan informatie, en door emoties los te laten, kun je die informatie het best verwerken. Je weet intuïtief wat je moet doen: nu handelen, of gewoon niet reageren. Je handelt vanzelf bewust en creatief.
Wat een verschil met emoties onderdrukken of uitdrukken! Bij die strategieën leiden emoties tot onbewust en destructief handelen.
Het belangrijkste om loslaten te leren is accepteren hoe je je nu voelt. Wat je ook voelt: maak er geen probleem van. Laat de noodzaak los om je anders te voelen dan hoe je je voelt. Voel je extatisch als je je extatisch voelt, en kut als je je kut voelt. Allemaal prima, het gaat weer voorbij.
De grootste valkuil is nadenken. En hier zul je keer op keer in vallen, dan weet je het vast. Het hoort er bij. Als we een emotie ervaren die we onprettig vinden, gaan we meestal nadenken. Kan ik iets bedenken om van deze emotie af te komen? Kan ik de situatie veranderen, zodat ik me beter voel? Dit gedenk is zinloos. Terwijl je denkt, kun je niet loslaten, je voelt namelijk niks. Ga naar je gevoel, je emotie. Accepteer dat, en het denken is niet meer nodig. Je ziet meteen hoe zinloos het is. Word liever transparant voor je emoties.
Verlangens loslaten
Een verlangen is ook een emotie. Een verlangen kun je dus ook loslaten. Ik benoem verlangens hier apart, omdat er heel veel ontevredenheid schuil kan gaan achter onvervulde verlangens – niet krijgen wat we willen. Je kunt een obsessief verlangen loslaten door het achterliggende conflict op te lossen. Maar je kunt een verlangen ook ‘in het nu’ loslaten. Voel simpelweg je verlangen. Accepteer dat het er is. Je hoeft het niet te doen verdwijnen, je hoeft niet iets te bedenken om het in vervulling te doen gaan. Laat je verlangen los, en je bent klaar.
Verlangens leren loslaten is ook nuttig als je last hebt van een verslaving of bijvoorbeeld een eetstoornis. Misschien heb je opeens ontzettend veel zin in drank, een sigaret, seks of een hamburger. Op zich niks mis mee, zolang je maar bewust kunt kiezen of je met je verlangen mee wilt gaan of niet. Als je dat niet wilt, dan moet je het verlangen loslaten. Het vervullen van een verlangen is een strategie om een bepaald gevoel te doen verdwijnen. Laat de noodzaak los om dat gevoel te doen verdwijnen. Accepteer simpelweg dat het er is. Voel het. Word transparant voor je verlangen. Als je dat kunt, verdwijnt je verlangen vanzelf na een korte tijd.
Als je transparant wordt voor je verlangens, kunnen ze ontstaan wanneer ze willen en ook weer vanzelf oplossen. Maar je verlangens zijn er niet voor niets! Je kunt bewust reageren op je verlangens als je dat wilt, op een creatieve manier. Of je kunt ze even links laten liggen, omdat je er nu niets mee kunt. Als je verlangens kunt loslaten, hoef je niet meer onbewust en destructief te reageren op verlangens naar dingen die niet goed voor je zijn. Ook ervaar je geen ontevredenheid meer over verlangens die je nu niet kunt waarmaken.
Tot slot
Ga experimenteren met loslaten, dat is wat ik je wil aanraden. Deze vaardigheid is subtiel, maar niet moeilijk. Voel wat je voelt, gewoon zoals het voelt – dat is alles. Voelen wat je voelt, zonder het te willen veranderen – dat is loslaten. En als je het toch wilt veranderen, voel dan dat verlangen.
Leer loslaten, en je emotionele stabiliteit en levensgeluk schieten gegarandeerd omhoog. Veel plezier er mee!