Heb je spreekangst? Dan wil je daar waarschijnlijk graag van af.
Spreekangst komt heel veel voor. Er zijn maar weinig mensen die helemaal comfortabel zijn als ze voor publiek een verhaal staan te vertellen.
En dat is jammer. Door je spreekangst loop je kansen mis om jezelf te laten zien – om jouw waardevolle talenten, ideeën en kwaliteiten overtuigend over te brengen op anderen.
Misschien ken je wel van die mensen die heel comfortabel lijken voor publiek. Of ze het zijn – dat weet je nooit helemaal zeker. Het kan jaloersmakend zijn om iemand anders vol zelfvertrouwen voor een groep te zien staan, terwijl je zelf van nature onzeker bent.
Misschien heb je al wat ervaring met presenteren, maar is je spreekangst nooit helemaal verdwenen. En je wilt er zo graag van af! Heel frustrerend.
In dit artikel deel ik met jou de formule die mij het meest geholpen heeft om mijn eigen spreekangst te overwinnen.
Spreekangst overwinnen = regelmatig spreken + zelfonderzoek
Om je spreekangst te overwinnen moet je regelmatig spreken én zelfonderzoek doen.
Op deze pagina
Regelmatig spreken
Regelmatig spreken is essentieel om je spreekangst te overwinnen. Door regelmatig te spreken groeit je zelfvertrouwen als spreker – meestal tot aan een bepaald plafond.
Om door dit plafond heen te kunnen breken moet je zelfonderzoek doen. Daarover gaat de tweede sectie van deze post.
Maar ook als je al met zelfonderzoek bezig bent, moet je blijven spreken. Het spreken zorgt er voor dat je angsten boven komen, en stuurt daarmee je zelfonderzoek. Niet leuk, maar zonder ongemak geen groei. Daadwerkelijk spreken is de ‘reality check’ van je zelfonderzoek.
Als je al regelmatig spreekt, en tevreden bent over je kwaliteiten als spreker, dan kun je meteen door naar het volgende kopje.
Spreek je nog niet regelmatig, of wil je naast het overwinnen van je spreekangst ook je spreekvaardigheid verbeteren? Dan heb ik een hele goede tip voor jou: ga bij een Toastmasters club!
Ga bij een Toastmasters club
Toastmasters is een concept dat begin 20e eeuw in Amerika bedacht is. Er zijn clubs over de hele wereld. In Nederland zijn tientallen clubs.
Een club bestaat uit zo’n 15 tot 40 leden die elkaar helpen om beter te worden in het spreken. Er zijn geen betaalde opleiders, het is voor en door leden. Leden geven speeches, die vervolgens door andere leden beoordeeld worden. Je krijgt zo waardevolle feedback om een betere spreker te worden. Ook zit er altijd een improvisatie-onderdeel bij: ergens over praten zonder voorbereid te zijn. Met deze oefening leer je zonder voorbereiding toch een gestructureerd verhaal te houden.
Een Toastmasters club is één van de weinige omgevingen waarin alle aanwezigen je zullen steunen in je doelstellingen – wat ze ook zijn. Er is geen rivaliteit, geen machtsspelletjes, geen afkeurende kritiek. “Gewoon” een groep mensen die jou helpt om het beste uit jezelf te halen. Dat maakt het een hele veilige omgeving om te oefenen met spreken en je spreekangst te verminderen.
Ik ben ruim twee jaar lid geweest van Domstad Toastmasters. Die periode heeft me enorm geholpen om niet alleen mijn spreekvaardigheid te verbeteren, maar ook mijn zelfvertrouwen in het algemeen. Daarnaast is mijn spreekangst een stuk minder geworden.
Ben je bereid om tijd en moeite te investeren om een betere spreker te worden? Zoek dan direct een Toastmasters club bij jou in de buurt en vraag of je eens langs mag komen.
Zelfonderzoek
Als je eenmaal georganiseerd hebt dat je regelmatig spreekt, dan kun je aan de slag met het tweede onmisbare ingrediënt om je spreekangst te overwinnen: zelfonderzoek.
Zelfonderzoek is een stuk ingewikkelder dan “gewoon vaak spreken”. Het is een kunst om zelfonderzoek op zo’n manier te doen dat het resultaat oplevert. Het duurt jaren om dat zelfstandig onder de knie te krijgen. Voor sneller resultaat werk je 1-op-1 met een coach of therapeut die ervaring heeft met spreekangst en sociale angst.
Mindfulness
Mindfulness werkt enorm goed tegen spreekangst. Zodra je “uit je hoofd” en “in je lijf” gaat, is je spreekangst weg. Echt!
Je kunt op verschillende momenten je voordeel doen met mindfulness:
Tijdens de voorbereiding
Als je spreekangst hebt, dan heb je waarschijnlijk ook moeite met het voorbereiden en oefenen van je presentatie. Dat gaat bijna altijd samen. Het kan zijn dat je het voorbereiden en oefenen veel te lang uitstelt, of dat je nooit tevreden bent met je verhaal.
Het helpt om tijdens het voorbereiden en oefenen van je presentatie heel bewust je lichaam te voelen. Er zullen heel veel gedachten zijn:
- Dit is niet goed genoeg;
- Wie wil hier nou naar luisteren;
- Ik weet hier niet genoeg van af.
Dit soort gedachten zijn een “trucje” van je zenuwstelsel om te voorkomen dat je jezelf te zichtbaar gaat maken. Als je er in meegaat, mis je wat er echt aan de hand is: je bent bang.
Ik raad je aan om iets anders te doen. Ga niet mee met de gedachten die suggereren dat je verhaal niet goed genoeg is, of dat je nu geen zin hebt om te oefenen. Het is niet waar. Ga voelen. Je ademhaling, je billen op de stoel, je voeten op de vloer. Hoe is het nu met je?
Misschien ontdek je dat een deel van jou doodsbenauwd is. Dit deel van jou wil helemaal niet voor publiek gaan staan. Ben je gek geworden!?
Nu ben je op een plek waar je je spreekangst kunt verminderen. Maar dat lukt alleen wanneer je neutraal naar je eigen angst kunt kijken.
Je zult nu een aandrang voelen om de angst op te lossen, te doen verdwijnen of te overwinnen. Dat is geen probleem, zolang je maar neutraal blijft. Ga niet kijken vanuit de aandrang om de angst op te lossen. Kijk vanuit het midden. Er is een angst. Er is een aandrang om van de angst af te komen. Kies geen kant. Kijk vanuit het midden. Blijf rustig kijken zolang je wilt. Er is niks aan de hand. Blijf hier en je angst zal minder worden.
Voorafgaand aan je presentatie
Mindfulness kun je heel goed toepassen voorafgaand aan je presentatie. Een kwartiertje mindfulness voordat je op het podium gaat staan, zal je angst op het podium flink verminderen.
Een techniek die ik zelf regelmatig toegepast heb, is mijn ademhalingen tellen op weg naar de plek waar ik een presentatie ga geven. Dit kan in de trein, op de auto, op de fiets – geen probleem.
Er zijn verschillende varianten. Zelf tel ik meestal op de in-ademhaling: Adem in. 1. Adem uit. Adem in. 2. Adem uit. Adem in. 3. etc.
Als je de tel kwijtraakt, begin je gewoon weer bij 1. Het is niet erg, het gaat niet om zo ver mogelijk tellen. Het gaat om je aandacht verplaatsen van je hoofd naar je lichaam. Deze oefening werkt daar heel goed voor.
Met wat oefening kun je gemakkelijk tot 300 of zo tellen. Dit heeft een effect. Je hele lichaam kalmeert. Door deze simpele oefening te doen, sta je daarna veel rustiger voor publiek.
Tijdens je presentatie
Mindfulness tijdens je presentatie werkt ook heel goed. Je moet er alleen even aan denken.
Het is ideaal om je presentatie te beginnen met een paar seconden mindfulness. Ga voor de groep staan, zeg nog even niks, maar voel alleen je lichaam. Je voeten, je ademhaling. Hoe voelt je lichaam?
Slechts een paar seconden mindfulness voordat je begint te praten helpt superveel! Het is een wereld van verschil met meteen beginnen te kletsen. Je begint rustiger, en daardoor kom je veel zelfverzekerder over.
Als je dit voor het eerst gaat proberen, denk je misschien dat je publiek het heel raar vindt als jij daar zo maar doodstil voor ze gaat staan. Jij bent net aangekondigd als spreker, je moet toch direct iets zeggen?
Maar dat is helemaal niet zo! Je publiek vindt het heel fijn als jij een paar seconden neemt om te “landen”. Dat maakt het ook voor hen gemakkelijker om hun aandacht te richten op jouw verhaal.
De “next level” is om je tijdens je verhaal heel bewust te worden van je lichaam. Heel bewust je ademhaling en je voeten voelen. Als je zo “in het nu” kunt zijn, dan is er geen plek meer voor spreekangst.
Probeer het eens uit! Ik denk dat het je zal verbazen hoe rustig je wordt, als je tijdens je presentatie actief gaat voelen hoe je lichaam eigenlijk voelt.
Emotional Freedom Technique
Iets anders wat goed werkt tegen spreekangst is de Emotional Freedom Technique (EFT). Bij deze techniek zeg je dingen, terwijl je op je lichaam klopt.
Er zijn hele verhalen over je waar je precies zou moeten kloppen, meridianen en zo, maar volgens mij maakt het geen klap uit. Klop waar jij het fijn vindt. Ik gebruik zelf vaak mijn sleutelbeen.
Belangrijker dan waar je klopt, is hoe je klopt. Ooit hoorde ik iemand het woord “wegkloppen” gebruiken. Even een angst wegkloppen. Dat werkt dus niet.
EFT werkt niet als methode om iets te laten verdwijnen, maar heel goed als methode om meer ruimte te maken voor wat er al is.
Dit werkt door in hoe je klopt. Klop je zoals je geklopt wil worden, dan werkt EFT. Liefdevolle aanraking vermindert angst.
Maar klop je alsof je een hekel hebt aan jezelf, of aan je angst, en wil je die haast met geweld doen verdwijnen: dan werkt EFT niet.
EFT werkt vaak goed tegen sociale angsten zoals spreekangst, dus ik raad je van harte aan om het een keer te proberen.
Kijk ook dit filmpje.
Lefkoe methode
De laatste methode die heel goed werkt tegen spreekangst is de Lefkoe methode 1. De Lefkoe methode gaat over het onderzoeken van (soms onbewuste) aannames over jezelf en de wereld.
Bijvoorbeeld:
- Fouten maken is slecht;
- Ik ben niet interessant;
- Het is gevaarlijk om het middelpunt van de aandacht te zijn;
- Etc.
We lopen allemaal rond met een hele reeks niet-onderzochte aannames over onszelf en de wereld. Meestal worden ze tijdens de opvoeding doorgegeven van ouder op kind. Veel van dit soort aannames leiden tot spreekangst.
Het grappige aan niet-onderzochte aannames is dat ze irrationele angsten rationeel maken. Waarschijnlijk weet je bewust wel dat een presentatie houden niet zo heel gevaarlijk is. De straat oversteken is veel gevaarlijker. Maar bij de presentatie voel je angst, en bij de straat oversteken niet. Heel irrationeel!
Maar spreekangst is alleen maar “irrationeel”, omdat je je niet bewust bent van de niet-onderzochte aannames die er achter zitten.
Stel dat je een niet-onderzochte aanname hebt: “Het is gevaarlijk om het middelpunt van de aandacht te zijn”. Is je spreekangst nu irrationeel? Helemaal niet! Als je (onbewust) gelooft dat het gevaarlijk is om het middelpunt van de aandacht te zijn, dan is het heel logisch dat je op het podium staat te beven. Je bent in gevaar!
De Lefkoe methode is een gestructureerde methode om niet-onderzochte aannames boven tafel te krijgen en te onderzoeken. Het onderzoeken leidt tot het verdwijnen van de aanname: je ontdekt dat de aanname nooit waar was! Het was slechts een logische, kinderlijke interpretatie van dingen die in je verleden gebeurd zijn. Met het verdwijnen van de niet-onderzochte aannames verdwijnt ook je spreekangst – vanzelf.
Conclusie
Het is zonde om je leven te laten beperken door spreekangst. Je hebt het niet meer nodig!
Ik kan je helpen om je spreekangst te verminderen. Ik kan EFT, de Lefkoe methode of andere technieken toepassen. Neem contact met mij op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Maar vergeet niet: om je spreekangst te overwinnen, is het niet genoeg om alleen zelfonderzoek te doen. Je moet ook regelmatig spreken! Dus ga eens langs bij een Toastmasters club, als je dat nog niet gedaan hebt.