Veel schrijvers zullen dit probleem herkennen: een blanco pagina in je tekstverwerker, en daar moet jij vandaag wat gaan schrijven. Maar er komt niks. Of er komt wel iets, maar binnen afzienbare tijd denk je: “nee, dit is het niet”. En je begint weer opnieuw. Hoe frustrerend!
Ik ken dit probleem iets te goed: ik heb vele uren in deze toestand van machteloze frustratie doorgebracht. Waarom lukt het niet om iets te schrijven? Waarom vind ik wat ik schrijf telkens niet goed genoeg?
Writer’s block, je interne criticus, perfectionisme, uitstelgedrag: het zijn obstakels die veel met elkaar te maken hebben. En ze zijn verwoestend: elk van deze patronen is een aanslag op je mogelijkheid tot zelfexpressie. Ze verhinderen je om jezelf te uiten, om je creativiteit tot bloei te laten komen, om je eigen weg te gaan in het leven. Doodzone.
Als je last hebt van writer’s block, je interne criticus, perfectionisme of uitstelgedrag, dan ben je je eigen grootste vijand. Het is niet iets van buiten wat het bereiken van je doelen in de weg staat, het is pure zelfsabotage. Zelfsabotage is eigenlijk ook het enige wat het bereiken van je doelen in de weg kan staan.
Waarom saboteren we onszelf? Het is best gek dat we niet gewoon kunnen beslissen om iets te doen, en dat dan doen. Zelfsabotage is een teken dat onze subpersona’s niet op één lijn zitten. We hebben een intern conflict.
Als je graag iets wilt doen, wat binnen je mogelijkheden ligt, en het gebeurt niet – je doet het niet, dan weet je één ding zeker: iets in je wil de actie helemaal niet doen! Minimaal één van je subpersona’s heeft een probleem met de actie en wil voorkomen dat je hem uitvoert.
Meestal lukt het dit subpersona vrij goed om te voorkomen dat je de actie uitvoert. Het subpersona dat de actie probeert te voorkomen, zit meestal in het onbewuste deel van je brein. Het subpersona dat de actie wil doen, zit meestal in het bewuste deel van je brein. Maar het onbewuste deel is veel sterker! Je onbewuste subpersona’s bepalen voor een veel groter deel je gedrag dan je bewuste subpersona’s. Dit is de reden dat we vaak zo weinig wilskracht lijken te hebben. Het bewuste deel van het brein ‘verliest’ het van het onbewuste.
Het subpersona (of subpersona’s) dat de actie niet wil doen, is de sleutel tot het overwinnen van je writer’s block of andere drempel. De kans is groot dat je een ontzettende hekel hebt aan je writer’s block, je interne criticus, je perfectionisme, je uitstelgedrag, je gebrek aan wilskracht of een andere drempel. Logisch, het werkt tegen je. Maar deze hekel slaat over op je subpersona, en maakt hem alleen maar koppiger. Een hekel hebben aan zelfsabotage houdt het probleem in stand.
Je houding ten opzichte van je writer’s block of andere drempel zal 90 graden moeten veranderen. Je hoeft geen fan te worden van je destructieve patronen, maar bestudeer ze neutraal, als een bioloog. Neem gewoon waar wat er gebeurt, wat je doet of juist niet doet, zonder er direct een oordeel over te hebben. Het oordeel is onderdeel van het probleem. Probeer het los te laten. Je hebt er niet voor gekozen om writer’s block of andere drempel te hebben. Het is niet persoonlijk. Neem jezelf niks kwalijk.
Pas op dat je geen oordeel vormt over het oordelen. Dit is een valkuil. Wanneer we leren dat het behulpzaam is om zonder oordeel naar onszelf (en anderen) te kijken, kan het zo maar gebeuren dat we onszelf gaan veroordelen over het feit dat we toch een oordeel hebben. Dat was dus niet de bedoeling! Het werkt beter om gewoon waar te nemen. “Aha, een oordeel over mezelf. Aha, een oordeel over dat oordeel.”
Achter ieder oordeel schuilt een positieve bedoeling. Je veroordeelt je eigen writer’s block: de positieve bedoeling is dat het writer’s block verdwijnt, zodat je jezelf beter kunt uiten. Dat gebeurt niet op deze manier, maar de bedoeling is wel positief. Het helpt om je bewust te worden van de positieve bedoeling achter ieder oordeel over jezelf of een ander. Deze stap alleen al doet 90% van de kritiek op jezelf en anderen verdwijnen.
Als je redelijk neutraal naar je eigen gedrag kunt kijken, dan is de volgende stap om contact te gaan maken met het subpersona (of subpersona’s) dat je tegenwerkt. In dit proces is je houding cruciaal – en dat is ook meteen de grootste moeilijkheid. Om van je writer’s block of andere drempel af te komen, moet je het subpersona, dat verantwoordelijk is voor dit gedrag, begripvol accepteren. Jep, dat is dus dat aspect van je waar je zo’n hekel aan hebt. Dát moet je begripvol accepteren.
Hoe doe je dat? Het best werkt het om te beginnen met een korte meditatie. Gewoon even ergens comfortabel zitten met je ogen dicht en je lichaam voelen. Dat laatste is belangrijk, je moet contact hebben met je lichaam. Je wilt in dit proces zo min mogelijk denken, het gaat om het voelen.
Als je tot rust gekomen bent en contact hebt met je lichaam, dan kun je op zoek gaan naar het subpersona dat verantwoordelijk is voor je zelfsabotage. Maak er geen klopjacht van: je wilt juist een houding van openheid, acceptatie en liefde hebben.
Om contact te maken met het subpersona, kun je bijvoorbeeld denken aan de taak of actie die niet lukt. Hoe voelt die lege pagina en dat je daar iets moet gaan schrijven? Je zult een reactie voelen in je lichaam. Het kan subtiel zijn, een tinteling in je borstkas of buik, bijvoorbeeld. Dit is de manier waarop een subpersona zijn aanwezigheid kenbaar maakt. Laat je aandacht een tijd rusten op de lichamelijke sensatie van het subpersona.
De volgende stap is “hallo” zeggen tegen het subpersona. Doe dit gerust hardop, dat helpt je te concentreren. Verwelkom het subpersona. Het hoeft niet in je onbewuste te blijven, nodig het uit om in je bewuste gewaarzijn te komen. Neem de tijd om het subpersona te voelen en te verwelkomen.
Als dit allemaal goed lukt, kun je vervolgens wat vragen gaan stellen aan het subpersona. Doe dit gerust hardop. Goede vragen zijn:
- Hoe voel je je?
- Wat wil je voor me?
- Waartegen probeer je me te beschermen?
- Hoe ben je in deze houding terechtgekomen?
Wacht na het stellen van een vraag rustig af. Je wilt niet met je hoofd antwoorden, het antwoord moet uit het lichaam komen. Geef het proces de tijd.
Vaak komt het antwoord in de vorm van een gevoel, een beeld, of een herinnering. Wees niet ongerust als je niet direct een antwoord krijgt: een paar dagen later kan het alsnog spontaan in je bewustzijn komen.
Je hoeft verder niets met het antwoord te doen. Meestal hoef je ook niet met het subpersona te onderhandelen. Probeer het gewoon zo goed mogelijk te begrijpen en te verwelkomen.
Wanneer je een subpersona volledig begrijp en accepteert, verdwijnt het interne conflict. Je snapt waarom het je heeft tegengehouden. Het subpersona voelt zich gehoord, en een subpersona dat zich gehoord voelt, saboteert niet. Je kunt er mee samenwerken. Je kunt verwachten dat je writer’s block of andere drempel langzaam maar zeker begint te verdwijnen.
Op deze manier kun je ook vertellen of je ‘klaar’ bent: is je writer’s block of andere drempel nog deels aanwezig? Dan voelt een subpersona zich niet helemaal gehoord. Geef dit subpersona meer liefdevolle aandacht, totdat je drempel helemaal verdwijnt – en je spontaan en moeiteloos die actie kunt doen die vroeger bijna onmogelijk was.
Als je last hebt van writer’s block of een andere drempel, dan kan de subpersona-methode je productiviteit een enorme boost geven. Dit blog is er zelf al een voorbeeld van. Een jaar geleden was het voor mij niet mogelijk om frequent te bloggen, het kostte simpelweg te veel energie. Maar vandaag de dag kan ik me meestal moeiteloos in schrijven uitdrukken. Ik schrijf het verschil voor het grootste deel toe aan de subpersona-methode.
Wil je nader kennismaken met de subpersona-methode? Neem contact met mij op voor een gratis proefsessie!