Intuïtie ontwikkelen

Intuïtie is een krachtige wegwijzer. Je intuïtie kan je helpen om beslissingen te nemen, waarbij gewone logica je niet verder helpt.

Helaas wantrouwen veel mensen hun intuïtie. Andere mensen leunen juist te veel op hun intuïtie, en nemen beslissingen die tegen alle logica ingaan.

Het is een kunst om je intuïtie effectief te gebruiken. In dit artikel deel ik mijn kijk op intuïtie. Als je mijn tips toepast, ga je:

• Beter en sneller beslissingen nemen;
• Gelukkiger worden;
• Minder twijfelen aan jezelf.

Als eerste zal ik uitleggen hoe je je intuïtie kunt ontwikkelen. Daarna help ik een reeks misvattingen over intuïtie de wereld uit. Ten slotte noem ik 4 valkuilen met intuïtie. Daar trap jij straks lekker niet meer in!

Hoe ontwikkel je intuïtie?

Je hebt het al

Als eerste is het belangrijk om in te zien dat je intuïtie niet kunt ontwikkelen. Je hebt het al!

Toch kan het voelen alsof we geen toegang hebben tot onze intuïtie. Het onderwijs, het bedrijfsleven, eigenlijk onze hele maatschappij is sterk gericht op het ontwikkelen en het gebruiken van het intellect.

Hierdoor kan onze gevoelskant sterk ondergesneeuwd raken. Misschien loop je rond met een heel aantal subtiele of minder subtiele gevoelens waar je niet echt raad mee weet. Je hebt nog niet geleerd hoe je je gevoel effectief kunt gebruiken.

Je intuïtie concreter maken

Je intuïtie presenteert zichzelf meestal als een vaag gevoel of een vage stem. Het is subtiel en je kunt het tijdelijk wegdrukken.

Je intuïtie kan een vaag gevoel zijn: dit is niet goed, er moet iets veranderen, ik ben niet op mijn plek, etc. Of het kan je juist ergens naartoe leiden.

Vaak durven we onze intuïtie niet te vertrouwen, omdat de vage intuïtie in ons hoofd tegenover hele concrete bezwaren staat.

Misschien heb je een vaag gevoel dat je huidige carrièrepad niet helemaal bij je past… maar, ja, van carrière veranderen – daar zitten grote financiële risico’s aan vast. En je moet wel eten en je huur/hypotheek betalen.

Sommigen zullen zeggen: “volg je intuïtie, die klopt altijd!”. Maar ja, deze mensen bieden meestal niet aan om jouw boodschappen of huur te betalen.

Aan de andere kant zou je puur naar de ratio kunnen kijken. Je hebt nu een goede baan, stabiel inkomen… wat is er eigenlijk mis? Vanuit het intellect gezien is er niks mis. Dus je kiest er misschien voor om in je huidige carrière te blijven.

Maar ja, dat knagende gevoel – dat je niet helemaal op je plek zit… dat gaat dus niet weg. Wat nu?

Het is duidelijk dat er een andere manier nodig is om hier uit te komen. Je hebt in je hoofd aan de ene kant een vaag gevoel en aan de andere kant concrete bezwaren. Daar kom je niet uit. Je logica kan het vage gevoel niet oplossen en je vage gevoel kan de concrete bezwaren niet wegnemen.

Wat je wél kunt doen, is je intuïtie concreter maken. Waar gaat dit echt over? Wat mis je in je huidige carrière?

Dit is niet iets om over na te denken. Nadenken is niet nodig, je weet het antwoord diep van binnen al. Het is alleen nog niet in een vorm waar je intellect iets mee kan.

Om je intuïtie te kunnen gebruiken, moet je het concreter maken. En dat doe je met een innerlijke vraag. Stel jezelf één van de volgende vragen:

• Wat vind je niet leuk aan … (bijv. je huidige baan)?
• Wat mis je?
• Wat trekt je aan … (bijv. een andere carrière)?

Nogmaals, niet nadenken. Stel de vraag van binnen, aan jezelf. En dan wacht je gewoon.

Het kan zijn dat je meteen, spontaan een antwoord krijgt. Dan weet je meer.

Het kan ook zijn dat er niet meteen een antwoord komt. Dat is niet erg. Het antwoord gaat komen. Ga lekker verder met leven. Het antwoord zal in de loop van de week komen op een onverwacht moment.

Het antwoord dat je krijgt heeft een emotionele lading. Je voelt het. Jaaa! Ik wil meer vrijheid. Meer autonomie. Meer met mensen werken. Mijn creativiteit kwijt kunnen.

Als het nodig is kun je innerlijk doorvragen om de antwoorden nog concreter te maken.

Ga niet te veel nadenken. Je intuïtie ontwikkelen is bewust maken wat je diep van binnen al weet.

Deze stap zal je veel helderheid geven. Nu je weet wat je concrete behoefte is, kan je intellect opeens aan de slag. Kun je iets doen om binnen je huidige carrièrepad meer van die behoefte te vervullen? Kun je de behoefte buiten je werk invullen? Is de behoefte belangrijk genoeg om van werk te veranderen? Is er een andere mogelijkheid?

Als het goed is, merk je dat er opeens meer mogelijkheden zijn. Hier ga je wél uitkomen!

Omgaan met een gebrek aan duidelijkheid

Misschien wil je je intuïtie ontwikkelen, omdat je een gebrek aan duidelijkheid ervaart. Je weet niet wat je wilt.

In dat geval presenteert jouw intuïtie zich niet als één stem, maar als meerdere stemmen. Misschien heb je er wel tien! En ze zeggen allemaal iets anders…

Wat kun je met deze vorm van intuïtie? Heel veel, gelukkig.

Je ervaart een gebrek aan duidelijkheid als je het idee hebt dat je één van die “stemmen” moet kiezen. Eén juiste keuze. Wat is de juiste keuze? Daar kom je niet uit.

Het grappige is dat je heel gemakkelijk duidelijkheid kunt krijgen. Je moet alleen even je intellect uitzetten. Verander je focus: ga niet bedenken wat de juiste keuze is, maar ga heel goed luisteren wat de “stemmen” tegen je zeggen.

Misschien heb je een stem die tegen je zegt dat je graag weg wilt bij je huidige werkgever. Ik zeg maar wat, het kan ook heel iets anders zijn. Ga die stem uithoren. Oh, je wilt weg. Wat vind je zo vervelend hier? Zorg dat je begrijpt waarom deze “stem” weg wil.

Een andere stem wil misschien juist dat je blijft. Misschien is deze stem bezorgd over de consequenties als je weggaat. Hoor ook deze stem uit, zorg dat je hem begrijpt. Waar wil je me tegen beschermen?

Wanneer je al die verschillende stemmen hebt uitgehoord en begrepen, ben je klaar. Je hoeft nu alleen nog maar af te wachten. Je hoeft niet zelf een keuze te maken, de keuze gebeurt. Binnen afzienbare tijd is er nog maar één stem, en die geeft heel duidelijk aan wat voor jou de volgende stap is.

Ik heb dit proces van keuzes laten gebeuren in meer detail beschreven in mijn artikel omgaan met moeilijke beslissingen.

Intuïtie ontwikkelen is bereidheid ontwikkelen

Hierboven schreef ik dat je intuïtie niet hoeft te ontwikkelen: je hebt het al. Jij hebt toegang tot je interne kompas wanneer je dat wil.

Maar… durf je je intuïtie te volgen? Dat is een tweede. We hebben allemaal moeiteloos toegang tot onze intuïtie, maar je intuïtie volgen is een ander verhaal. Je intuïtie vertelt je misschien dat je iets moet doen wat je heel eng vindt.

Het belangrijkste aspect van intuïtie ontwikkelen is de bereidheid ontwikkelen om je intuïtie te volgen.

Hoe doe je dat? Ik denk dat het te maken heeft met accepteren. Je moet accepteren wat waar is voor jou. Dan komt de bereidheid om actie te ondernemen vanzelf.

Als je nog niet bereid bent om je intuïtie te volgen, dan is de kans groot dat je jouw waarheid niet accepteert. Wat bedoel ik daarmee?

Stel je zit op dit moment in een relatie. Maar je twijfelt over je relatie. Diep van binnen weet je dat deze relatie voor jou niet (meer) werkt. Dat is jouw waarheid en jouw intuïtie. Maar je durft je waarheid nog niet te volgen. Je bent bang voor de gevolgen als je je relatie verbreekt. Dus vertel je jezelf een andere, verzonnen “waarheid”. In deze verzonnen waarheid ligt de nadruk op de goede aspecten van de relatie en de afschuwelijke gevolgen als je hem verbreekt.

In zo’n situatie ervaar je veel onduidelijkheid. Vanwege je onzekerheid kun je geen heldere actie ondernemen. De reden van je onzekerheid is dat je jouw waarheid nog niet geaccepteerd hebt.

Gelukkig weet je altijd wat jouw waarheid is. Je kunt het voelen. Een stem die jou vertelt om een actie te ondernemen voelt heel anders dan een stem die jou een excuus geeft om het niet te doen. Het gevoel vertelt je hoe dicht je bij jouw waarheid zit.

Het is belangrijk om die andere stemmen niet te negeren. Die stemmen verwoorden óók iets wat waar is voor jou – alleen is die waarheid iets anders dan wat de stemmen zeggen. Je vindt de waarheid van die andere stemmen door door te vragen. Waar wil je me tegen beschermen? Wat vind je belangrijk voor mij?

Nu je weet wat jouw waarheid is, moet je die nog steeds accepteren. Kun je accepteren dat de persoon met wie je bent, niet meer bij jou past? Dat je andere behoeften hebt (gekregen)? Kun je accepteren dat jouw baan niet meer bij je past?

Je intuïtie volgen kan heel goed betekenen dat je iets kwijtraakt wat voor jou waardevol is. Misschien ga je achteruit in inkomen, misschien word je leven (tijdelijk?) eenzamer en heb je minder seks, misschien moet je mensen teleurstellen. Om je intuïtie te kunnen volgen moet je bereid zijn om offers te maken én voor jezelf durven kiezen.

Nu lijkt het misschien alsof je heel veel lef moet ontwikkelen om je intuïtie te kunnen volgen, maar dat is niet zo. Je moet helder hebben wat wáár is voor jou, en accepteren dat dat jouw waarheid is. Dan komt het benodigde lef vanzelf.

Intuïtie ontwikkelen is mediteren

Om het meeste uit je intuïtie te halen, is het belangrijk om gevoelig te zijn voor wat er gaande is in je binnenwereld. Niet alle levensstijlen zijn hiervoor bevorderlijk.

We leven in een tijd van ongekende afleiding. Als je niet oppast, kun je ieder moment van de dag afgeleid worden door je telefoon, de TV of andere bewoners van je kantoortuin. Op welk moment van de dag ga je naar je intuïtie luisteren? Als je aandacht constant gericht is op dingen buiten jezelf, dan kun je nooit naar je intuïtie luisteren.

Dus: bouw momenten voor jezelf in. Momenten zonder afleiding. Het beste werkt gewoon mediteren – op een vast moment van de dag in stilte zitten. Maak het niet te moeilijk. Kies een tijdsslot dat je kunt doorbrengen zonder afgeleid te worden. Ga 10 minuten met je ogen dicht in een stoel zitten. Zet telefoon, radio, TV uit. Meer is het niet. Doe dit regelmatig, en je intuïtie zal met sprongen vooruit gaan.

Misvattingen over intuïtie

Ik hoop dat al deze tips je helpen om je intuïtie verder te ontwikkelen. Dan nu een aantal misvattingen over intuïtie.

Je intuïtie klopt altijd

Je intuïtie is geen waarzegger die altijd het juiste antwoord heeft. Het juiste antwoord bestaat niet.

We kunnen ontzettend veel denkkracht spenderen aan het maken van de “juiste” beslissing. Hoe makkelijk zou het zijn als je iets als intuïtie had, wat je gewoon meteen kon vertellen wat in ieder moment de juiste beslissing is?

Zoiets bestaat natuurlijk niet. Simpelweg omdat goed en fout niet bestaan. Je kunt pad A nemen of pad B. Je kunt nooit van tevoren voorspellen hoe pad A zal zijn en hoe pad B. Het zijn verschillende ervaringen. Beide paden zijn onvoorspelbaar.

We kunnen onszelf ontzettend veel onnodige stress op de hals halen, door te denken dat ons toekomstig geluk afhangt van de beslissing die we nu nemen. Maar dat is helemaal niet zo! Het maakt geen reet uit.

Je kunt dolgelukkig worden met pad A, maar ook met pad B. Je kunt doodongelukkig worden met pad A, maar ook met pad B. Geluk zit niet in het pad of waar het uit komt. Geluk zit voor 100% in jouw houding ten opzichte van het leven.

Laat alsjeblieft de noodzaak los om de “juiste” beslissing te nemen!

Intuïtie geeft zekerheid

Als je overweegt om een grote verandering te maken in je leven, bijvoorbeeld verhuizen naar een ander land, of een hele andere carrière, dan hoop je misschien dat je intuïtie je meer zekerheid kan geven.

Ga ik het leuk vinden in het buitenland? Ga ik mijn nieuwe carrière leuk vinden? Word ik succesvol?

Je intuïtie kan deze vragen niet beantwoorden! Wederom, intuïtie is geen waarzegger. Het kan de toekomst niet voorspellen.

Als je een grote verandering in je leven overweegt, dan is het normaal dat je onzekerheid ervaart. Hoe zou het anders kunnen zijn? Je wilt misschien iets doen wat je nog nooit gedaan hebt – misschien je hele leven anders maken. Je kunt niet van tevoren weten hoe het gaat zijn. Het is onmogelijk.

Je kunt praten met andere mensen die een vergelijkbare stap genomen hebben. Dat is zeker zinvol. Het zal je wat meer duidelijkheid geven. Maar jouw ervaring zal uniek zijn.

100% duidelijkheid komt niet. Maar waarom boeit het? Je intuïtie geeft je genoeg informatie om een beslissing te nemen. Doe het, of doe het niet. Een verandering zal je veel nieuwe ervaringen opleveren. Je levert schijnzekerheid in – niks is zeker in het leven.

Kies je pad in onzekerheid. Er is geen andere manier.

Intuïtie-valkuilen

Dan nu nog 5 valkuilen rondom intuïtie. Herken deze valkuilen, en neem betere beslissingen.

Niet het totaalplaatje bekijken

De “stem”, die zichzelf presenteert als intuïtie, kan erg eenzijdig zijn. Je kunt een vollediger beeld voor jezelf scheppen door een innerlijke vraag te stellen: is er iemand die het hier niet mee eens is? Kijk wat er boven komt.

Komt er wat boven? Vraag dan door wat deze andere “stem” voor jou wil. Wat wil je voor mij? Waar wil je me tegen beschermen? Wat vind je niet leuk aan ..?

Door deze vragen te stellen krijgen je een beter beeld van jouw behoeften, en daardoor kun je een betere beslissing nemen.

Aannames aanzien voor intuïtie

Deze verwarring kan gemakkelijk gebeuren. Er zijn heel veel dingen die we “gewoon weten”, maar die helemaal niet waar zijn!

Misschien vertrouw je bepaalde mensen niet. Soms is dat terecht, soms niet. De kans is groot dat je oude ervaringen meeneemt naar een nieuwe situatie, naar een nieuw iemand. Jouw beeld van deze persoon wordt gekleurd door jouw eerdere ervaringen met andere mensen. Daar kun je weinig aan doen, anders dan je er bewust van zijn.

Een vooroordeel lijkt gigantisch veel op intuïtie, omdat er ook een gevoel bij komt kijken. Je voelt dat iets niet in de haak is, iemand niet deugt, of dat jouw idee het beste idee ooit is.

Soms klopt het gevoel. Soms niet. Wat kun je hiermee?

Het is waardevol om in te zien dat een gevoel nooit iets zegt over de werkelijkheid. Een gevoel vertelt je wat op dit moment wáár is voor jou. Elk gevoel is subjectief.

Dit betekent dat je een gevoel kunt gebruiken om meer over jezelf te leren. Je kunt een gevoel niet gebruiken om iets over de werkelijkheid te leren. Het gevoel vertelt je alleen iets over jouw werkelijkheid.

Hoe kun je aan de hand van een gevoel iets leren over jouw werkelijkheid? Als je een vaag gevoel hebt bij iemand of bij een situatie, dan lijkt het meestal onduidelijk waar het gevoel vandaan komt. Je kunt niet direct onder woorden brengen waarom je je zo voelt.

Toch weet je het wel. Je weet exact waar je gevoel vandaan komt, waarom je je zo voelt. Alleen is deze informatie nu nog onderbewust.

Je kunt deze onderbewuste informatie heel gemakkelijk bewust maken. Stel jezelf weer een innerlijke vraag. Waarom voel je dat … niet deugt? Wat vindt je niet leuk aan …?

Niet nadenken… er gaat vanzelf iets boven komen! Vaak is het verrassend. Oh – die persoon of situatie doet me denken aan die andere persoon of situatie tig jaar geleden toen ik een slechte ervaring had. Oh, vandaar.

Nu heb je iets waar je intellect wat mee kan. Een vaag gevoel is onbruikbare “input” voor je intellect, maar concrete informatie is wél nuttig. Wat is de kans dat je met deze persoon ook een slechte ervaring gaat hebben? Groot, klein? Welk risico wil je lopen? Kun je de risico’s verminderen?

Het is niet bij voorbaat te zeggen of je oorspronkelijke gevoel “terecht” is of niet. Je moet echt je onderbewuste ondervragen. Waar komt het gevoel vandaan? Wat is de “bewijslast”? Nu kun je met je intellect een goede beslissing nemen.

Vertrouw niet altijd zomaar op je “intuïtie”. Soms is het nergens op gebaseerd.

Intuïtie in plaats van analyse

Dit is een heel veel voorkomende valkuil, helaas soms met grote gevolgen. Soms vertrouwen we op onze “intuïtie”, kunnen we nauwelijks voorstellen dat ie niet klopt, en nemen we een beslissing die totaal anders uitpakt dan we hadden verwacht. Het kan iedereen overkomen.

Intuïtie in plaats van analyse is met name een valkuil als je beslissingen moet nemen in complexe systemen, bijvoorbeeld beleid. Het fenomeen is uitgebreid beschreven door Jay Forrester¹.

Ons brein is heel goed in het voorspellen van oorzaak-gevolg. Als ik iets in mijn handen heb, en ik laat het los, dan valt het op de grond. Als ik langere tijd minder geld binnenkrijg dan ik uitgeef, ga ik een keer failliet. Geen speld tussen te krijgen.

Ons brein kan niet goed overweg met systemen met veel “lussen”. Ik doe X, daardoor verandert Y, en dat koppelt op de een of andere manier weer terug naar X. Dit soort lussen heb je onder andere bij alles waar marktwerking bij komt kijken. Je kunt niet intuïtief redeneren over dit soort systemen – je zit er altijd naast.

Dus, heb je te maken met een systeem met “lussen”? Vertrouw niet op je intuïtie (of op de intuïtie van iemand anders). Doe een grondige analyse.

Een emotie aanzien voor intuïtie

Deze valkuil lijkt op de valkuil “aannames aanzien voor intuïtie”. Het verschil is alleen de intensiteit van het gevoel. Ook een intens gevoel zegt niks over de waarheid.

Het bekendste voorbeeld is verliefdheid. Het kan hééél intens zijn. Dat betekent zeker dat de ander een bijzonder goede partner voor je is?

Misschien weet je al uit je eigen ervaring of die van anderen dat dat niet zo is. Je kunt heel erg verliefd worden op iemand die helemaal geen goede partner voor je is.

Verliefdheid zegt niks over degene waar je verliefd op bent. Als je verliefd bent, dan heb je nieuw contact gemaakt met iets van jezelf dat voorheen niet tot uiting kwam. Misschien omdat je het zelf onderdrukte, omdat je van jou niet zo mocht zijn zoals je bent – maar van je geliefde wel.

Zoals altijd: emoties zeggen iets over jou, en niet over anderen of de buitenwereld. Gebruik je emoties om jezelf beter te leren kennen.

Conclusie

Toen ik deze post begon, vroeg ik me af of ik wel iets te zeggen had over intuïtie. Het gevoel was niet juist, haha. Het artikel werd langer en een beetje anders dan ik zelf voorzien had.

Ik denk dat ik mijn boodschap als volgt kan samenvatten:

• Gebruik je gevoel om jezelf te leren kennen;
• Gebruik je intellect om beslissingen te nemen in de wereld.

Doe je voordeel met deze wijsheid!

1. Zie, bijvoorbeeld: Counterintuitive behavior of social systems