Moet jij van alles van jezelf? Pak jij werk op wat anderen laten liggen? Wil je het anderen graag naar de zin maken? Dan is de kans groot dat je last hebt van oververantwoordelijkheid.
Oververantwoordelijkheid:
- Kost jou heel veel energie;
- Zorgt er voor dat je zelden krijgt wat je wilt;
- Remt de groei van de mensen om je heen.
De hoogste tijd dus om er afscheid van te nemen!
In dit artikel help ik je om oververantwoordelijkheid te herkennen en los te laten.
Op deze pagina
Wat is oververantwoordelijkheid
Oververantwoordelijkheid betekent dat je verantwoordelijkheid afpakt van een ander. Iemand is ergens verantwoordelijk voor, maar jij pakt dat af, vaak zelfs zonder dat de ander daarom gevraagd heeft. In plaats van dat je de ander zijn “shit” laat oplossen, doe jij dat voor hem. Dit speelt onder andere op het werk, in relaties en voor gezondheid.
Op het werk
Oververantwoordelijkheid op het werk betekent dat je taken oppakt die anderen laten liggen. Of je maakt het ondermaatse werk van een ander af, zodat het aan de kwaliteitseisen voldoet. Het kan ook zijn dat je je verantwoordelijk voelt voor zaken waar je nooit verantwoordelijkheid voor hebt aanvaard.
De gevolgen kunnen ernstig zijn:
- Weinig energie en voldoening, burn-out;
- Gevoel van ondankbaarheid;
- Je remt de groei van anderen, omdat ze niet leren om hun verantwoordelijkheid te nemen.
In relaties
Je kunt ook last hebben van oververantwoordelijkheid in relaties en sociale situaties. In dit geval voel je je verantwoordelijk voor de gevoelens van een ander. Je kan, bijvoorbeeld:
- De ander gelukkig willen maken;
- De ander niet willen kwetsen;
- De ander niet willen storen.
Je maakt dan jouw geluk en jouw behoeften minder belangrijk dan die van de ander.
De gevolgen kunnen ook hier ernstig zijn:
- Je ontvangt minder bevrediging van jouw behoeften;
- De ander neemt jou minder serieus;
- Je blijft hangen in een relatie die jou niet meer dient.
Gezondheid
Oververantwoordelijkheid op het gebied van gezondheid komt ook veel voor. Hierbij voel jij je verantwoordelijk voor de gezondheid van een ander.
De gevolgen zijn:
- Je neemt minder verantwoordelijkheid voor je eigen gezondheid;
- Je ontneemt anderen de verantwoordelijkheid over hun gezondheid;
- Je ondergaat allerlei ongemakken waar je niks mee opschiet, zoals: het dragen van een mondkapje, afstand houden, minder sociaal contact hebben of medicijnen laten toedienen die je niet nodig hebt.
Wat kun je er aan doen?
Oververantwoordelijkheid speelt meestal onder de oppervlakte: het heeft heel veel invloed, maar je bent er niet heel bewust mee bezig. Dat is ook precies de oplossing: word heel bewust van je oververantwoordelijkheid, en de drijfveren die je hebt voor dit gedrag.
Maak een moeten-lijstje
Een heerlijke oefening is om een “moeten-lijstje” te maken: een lijst van alles wat jij moet. Wat moet jij allemaal? En van wie moet dat? Zet het maar eens op papier.
Waarschijnlijk schrik je er van wat je allemaal wel niet moet (van jezelf). Wat op deze lijst is nou echt 100% jouw verantwoordelijkheid? Waarvoor zijn anderen (mede)verantwoordelijk? Wat is echt belangrijk voor jou?
Deze oefening help vaak heel goed om de stress in je leven inzichtelijk en hanteerbaar te maken. Je gaat je meer focussen op wat belangrijk is voor jou, en daarmee verdwijnt automatisch een groot deel van je stress.
Onderzoek je drijfveren
Sommige mensen zijn gevoelig voor oververantwoordelijkheid, maar anderen juist totaal niet. Dit heeft te maken met de onderliggende drijfveren voor dit gedrag. Het is goed om dat bij jezelf te onderzoeken, om nog meer grip te krijgen op waar jij je energie aan besteedt.
Ik zie 3 belangrijke drijfveren voor oververantwoordelijkheid:
- Angst voor afwijzing of kritiek. Je krijgt vaak waardering voor het nemen van verantwoordelijkheid, en je bent bang om afgewezen of bekritiseerd te worden wanneer je niet genoeg verantwoordelijkheid neemt. Gelukkig kun je dit soort sociale angsten al verminderen in een uur.
- Angst voor conflicten. Het kan zijn dat je extra verantwoordelijkheid op je neemt, om maar te voorkomen dat er een conflict ontstaat. In dit geval is je oververantwoordelijkheid een vorm van conflictvermijding, waar je ook wat aan kunt doen.
- Ongezond geweten. Misschien ben je oververantwoordelijk, omdat dat voor jou voelt als een morele plicht. Bijvoorbeeld omdat je getrouwd bent en de ander niet in de steek wilt laten. Dit kan een hele zware last zijn die je heel erg beperkt. Leer ongezond geweten herkennen en laat het los.
Conclusie
Dit tips uit dit artikel helpen je om jouw verantwoordelijkheid helder te krijgen en af te bakenen. Dit levert je ontzettend veel rust, vrijheid en geluk op. Je hoeft je nooit meer zorgen te maken om dingen waar je niet verantwoordelijk voor bent! Laat het lekker los.
Tegelijkertijd ga je de dingen, waar je wél verantwoordelijk voor bent, serieuzer nemen. Je gaat je tijd en energie steken in dingen die voor jou daadwerkelijk belangrijk zijn, in plaats van wat je altijd dacht dat je “moest” doen.
In relaties geef je vanaf nu de ander de ruimte om zijn of haar verantwoordelijkheid te pakken. Je ontneemt juist anderen de ruimte om hun verantwoordelijkheid af te schuiven of in de slachtofferrol te kruipen. Hiermee versterk je niet alleen je eigen groei, maar ook die van de ander.