Deze post is de zesde in mijn serie van 12 illusies of “truukjes” waarmee je “ego” je aandacht uit het moment haalt. Alle posts in deze serie zijn gebaseerd op het boek The Big Bamboozle van Cheri Huber en Ashwini Narayanan, aangevuld met mijn eigen ervaringen.
Lees hier mijn inleidende post voor deze reeks.
Het zesde “ego-truukje” is vergelijking. En het is echt een goudmijn! We vergelijken zoveel dingen met elkaar de hele dag door, en het levert alleen maar ontevredenheid op.
Ik moet zeggen, dat ik eerst niet zo veel zin had om over vergelijking te schrijven. Er zijn al zo veel artikelen over te vinden. Ja ja, ik zou mezelf niet met anderen moeten vergelijken, blah blah, zucht. Ok, wat was ik ook alweer aan het doen? Dat is niet het gevoel dat ik bij mijn lezers wil opwekken :-). Ik wil je iets meegeven waar je echt iets aan hebt.
In dit artikel ga ik uitleggen waarom vergelijken zorgt voor ontevredenheid, en hoe je daar een eind aan kunt maken. Vergelijkingen herkennen zorgt er voor dat je meer liefde kunt opbrengen voor jezelf en voor anderen.
Op deze pagina
Vergelijken maakt ontevreden
De essentie van ontevredenheid is het vergelijken van iets wat hier en nu is, met een idee van iets wat ‘beter’ zou zijn. Aangezien dat betere ding niet echt is – het is slechts een gedachte – is het ook niet bevredigend. Neem bijvoorbeeld het idee dat je jezelf niet zou moeten vergelijken met anderen. Word je daar blij van? Vast niet. Niet van het vergelijken met anderen, maar ook niet van het idee dat je jezelf niet zou moeten vergelijken met anderen. Beide ideeën leveren ontevredenheid op.
In het ene geval – ik vergelijk me met een ander – raak ik ontevreden, want de ander is altijd in iets beter dan ik. Mooier, slimmer, competenter, whatever. En als de ander echt nergens schijnbaar beter in is, dan kan ik nog steeds ontevreden zijn met mezelf: wat slecht van mij dat ik mezelf ‘beter’ acht dan deze persoon!
Vergelijken is natuurlijk
Ok, stel dan dat je jezelf voorneemt om je niet meer te vergelijken met anderen. Een recept voor ontevredenheid! Want het gebeurt hoe dan ook. Voor dat je er erg in hebt, heb je een ander vergeleken met jouw standaarden voor gedrag, kleding, netheid, aantrekkelijkheid, en hoe dat zich verhoudt met jouw “scores” op die gebieden. Het gaat vanzelf, je doet er niks tegen. Maar als je je er bewust van wordt, dan heb je wel nog een extra mogelijkheid om jezelf ontevreden te maken: je kunt jouw neiging tot vergelijken vergelijken met het idee dat je niet zou moeten vergelijken, en voilà, je bent ontevreden over jezelf.
Wat kunnen we dan wel doen? Vergelijking kun je niet voorkomen, het zit te diep ingebakken. Tot de dag van je dood zul je dingen aan het vergelijken zijn. Je kunt wel iets doen aan de ontevredenheid die volgt uit vergelijking. Het enige wat je daarvoor hoeft te doen, is doorhebben dat je “ego” aan het vergelijken is. Iets wat echt is met iets wat niet echt is. Het is een valse vergelijking, altijd. Als je doorhebt wat er gebeurt, dan levert zo’n vergelijking geen ontevredenheid meer op.
Soorten vergelijkingen
Om je te helpen met vergelijkingen door te hebben wanneer ze gebeuren, heb ik een lijstje gemaakt met veelvoorkomende soorten vergelijkingen:
- Mijzelf vergelijken met een ander: de ander is mooier, slimmer, competenter, etc.;
- Mijn daadwerkelijke gedrag vergelijken met mijn eisen voor mezelf: ik heb niet genoeg discipline, doorzettingsvermogen, etc.;
- Mijn daadwerkelijke omstandigheden vergelijken met mijn gewenste omstandigheden;
- Mijn daadwerkelijke gedachten en gevoelens vergelijken met mijn gewenste gedachten en gevoelens;
- Mijn daadwerkelijke persoonlijkheid vergelijken met mijn gewenste persoonlijkheid.
Je herkent vast een aantal van deze vergelijkingen in je eigen binnenwereld. En als je beter gaat kijken, zou je wel eens versteld kunnen staan: ik ben de hele dag dingen aan het vergelijken! Dat is in ieder geval wel wat ik bij mezelf ontdekte.
Wederom, je kunt niet stoppen met vergelijken, maar je kunt het wel steeds beter doorkrijgen wanneer je “ego” met dit “truukje” bezig is. En het gebeurt heel snel ongemerkt en subtiel. Bijvoorbeeld: ik merk dat ik aan het vergelijken ben. Hupsakee, ik heb een oordeel over het vergelijken – ik zou niet moeten vergelijken. Bemerk het allemaal. Iedere vergelijking die je herkent als vergelijking, levert geen ontevredenheid op. Het zijn de onopgemerkte vergelijkingen, die je energie vreten en ontevreden maken.
Er zijn twee soorten vergelijking die zo gemakkelijk onopgemerkt kunnen blijven, dat ik ze nog even apart wil uitlichten: oordelen en het “spirituele ego”.
Oordelen
Oordelen heb ik al een paar keer genoemd. Het is een vorm van vergelijking: iets dat is met een idee over hoe iets (niet) zou moeten zijn. Word je niet blij van. Wees heel alert op oordelen, want oordelen is een favoriete “tegenaanval” van je “ego”. Stel, je bemerkt een oordeel. Hoera, je herkent het werk van je “ego”. Raad eens wat je “ego” nu gaat doen? Juist: wat stom dat ik dit oordeel heb. Als je deze gedachte vervolgens óók herkent als betekenisloze vergelijking, dan is je “ego” voor dit moment verslagen. Anders blijf je in de ban.
Het spirituele ego
Dan het “spirituele ego”. Als je op een spiritueel pad bent, en dat ben je, want je leest dit blog, dan is de kans heel groot dat je hier mee te maken gaat krijgen. Het “spirituele ego” is een “ego” dat je daadwerkelijke gedrag, en vooral je gevoelens en gedachten, beoordeelt op “spirituele juistheid”. Het legt ook andere mensen langs diezelfde meetlat. Zo zou het kunnen dat je jezelf of anderen beoordeelt als te egoïstisch, afgeleid, banaal, materialistisch, alledaags, hebberig, wellustig, etc. Geeft niet als dit gebeurt, het is heel normaal, het is slechts een tussenstation om te passeren. Herken gewoon dat je aan het vergelijken bent. Iets wat hier en nu is (gedrag, gevoelens, gedachten – van jezelf of van anderen) met iets dat niet bestaat (spirituele juistheid). Niks aan de hand. Herken wat er gebeurt, en je bent vrij.
Conclusie
Veel plezier met het ontdekken van vergelijkingen die gedurende de dag gebeuren. En denk niet dat dit zinloos is. Ik heb zelf gemerkt dat het herkennen van vergelijkingen, van de standaarden die ik bewust of onbewust hanteer voor mezelf en anderen, me opener maken. Vergelijkingen herkennen betekent meer liefde voor jezelf en voor anderen!